Strukturę Śląska u progu dziejów nowożytnych tworzyło szesnaście

księstw o dwojakich ramach ustrojowych. Pierwsze z nich tworzyły lenna

książęce, drugie pozostawały w bezpośredniej zależności od monarchy i

nosiły status dziedzicznych. Przynależność księstw lennych do Śląska, mimo

szerokiego władztwa stojących na ich czele książąt, nie była podawana

w wątpliwość i stanowiły one faktycznie jego część składową. Potomek

książęcy, reprezentant danej dynastii, pozostawał więc w stosunku lennym

do panującego, miał obowiązek dopełnienia aktu hołdu, jaki książęta owi

zobowiązani byli składać królowi każdorazowo po objęciu tronu książęcego,

oraz innych wynikających z tego powinności. Do końca XVI w. księstwa

lenne starały się uprawiać samodzielną politykę, respektowaną jeszcze

wówczas przez Habsburgów. Wśród tego typu księstw należy wymienić

piastowskie księstwa legnickie, brzeskie oraz wołowskie Fryderyka II, cieszyńskie

i opawskie Kazimierza II i opolsko-raciborskie Jana II. Pod rządami

Podiebradowiczów pozostawało księstwo oleśnicko-ziębickie, natomiast

karniowskim rządził margraf brandenburski Jerzy von Ansbach Hohenzollern.

Do tego grona należy zaliczyć także biskupa wrocławskiego jako pana

na księstwie Nysa-Grodków, Jerzego saskiego na Żaganiu oraz Joachima I

brandenburskiego na Krośnie. Późniejsi właściciele księstw, jak np. w

XVII w. rodzina von Lobkowitz na Żaganiu, należeli często do szlachty ściśle

związanej z aparatem cesarskim, pozbawionej niezależności politycznej.