Kronika Polkowic z 1819
- 6 -
W akcie tym książę Henryk oświadczył, iż wójt jego będzie postawiony, aby miasto jego Polkowice zbudować i zasiedlić tenże Theodorico von Quaritz mianowany został wójtem dziedzicznym a jako dochody dane było wójtostwo, jurysdykcja w statutach, prawach i rządzeniu, jako t w ....... (Freistadt) zapodano; takoż i nadany był przywilej zakładania wedle własnych potrzeb jatek z mięsem, kramów chlebowych i straganów z obuwiem w ilości, jaką dla miasta Polkowice za konieczna uznał.
Miastu zaś przyznany był w owym akcie trzeci fenig z sądów lub trzecia część opłat sądowych, wraz z wolnym używaniem młyna tudzież wszystkie wsie położone w zasięgu jednej mili; albo też udział w dochodach z jurysdykcji obok młynów oraz prawa mili; takoż i obywatele zapewnione mieli prawo brania z dróg kamieni w celu obrony lub budowania, a również byli oni przez lat dziesięć zwolnieni od wszelkich obciążeń.
Kościołowi miały być dane na własność 2 ½ włóki ziemi uprawnej jako uposażenie.
Rozdział trzeci
Dalsze kształtowanie się społeczności miejskiej
pod rządami książąt głogowskich z piastowskiego rodu.
Od 1265 do 1490
Po śmierci Henryka w 1309 roku Polkowice przypadły jego synowi Przemysławowi (Primislaus), a gdy on sam zmarł w roku 1331 bezpotomnie, ostatniemu z braci, Janowi (Johann), księciu na ...... (Steinau), który wkrótce 1. Października 1331 z braku pieniędzy zastawił miasto królowi Janowi Czeskiemu (Johann von Boehmen) za 4400 ówczesne talary. Jan dał miasto w 1345 roku księciu Henrykowi V Żagańskiemu (Heinrich V. von Sagan), który do roku 1369 pozostał jego właścicielem.
Po śmierci Henryka rządzili wspólnie trzej jego synowie o tym samym imieniu Henryk, aż po dokonanym w 1380 roku podziale władcą został Henryk VII,
- 7 -
który panował do roku 1389; po jego bezpotomnej śmierci Henryk VIII na powrót zjednoczył wszystkie ojcowskie posiadłości. Gdy ten władca zmarł w 1397 roku, właścicielami zostali jego czterej pozostawieni synowie.
W czasie ich panowania, gdy od wyniesienia do godności miasta zwiększyła się liczba
obywateli a wskutek pomyślności rzemiosła ich dobrobyt, przysięgli majstrowie – rzemieślnicy jako przedstawiciele miasta – gminy uznali się za uprawnionych
do współrządzenia; również Rada Miejska, która była powstała i kierowała wspólnymi sprawami obok książęcych urzędników, starała się tych ostatnich wyrugować; ci pierwsi jednak pchani ku temu
przez coraz bardziej wykształcające się organizacje cechowe,
co wpływało na wyniesienie rzemieślników do stanu ludzi honoru, starali się zostać posiadaczami urzędów i praw; miasto wykupiło od osób prywatnych podówczas braci Jana (Hans) i Ruprechta z
....... (von Rechen) sprzedane im przez właściciela ziemskiego wójtostwo, jak i jatki mięsne, kramy chlebowe, stragany obuwnicze oraz przywilej trzymania łaźni; podobnie wykupiło od braci Henryka
(Heinrich) i Mikołaja (Nickel) Niebitschów (Niebitsch) zapisany na nich zaległy czynsz dziedziczny, który winien był być uiszczany po 6 marek w ciągu roku.
Książę Jan (Johann), najstarszy z rządzących braci, w sporządzonym w dwóch egzemplarzach akcie, w Szprotawie (Sprottau) w roku 1407, w dniu Piotra i Pawła, potwierdził nabyte prawa.
Wśród dworzan, którzy jako świadkowie podpisali te akty, znajdują się znane
do dzisiaj szlacheckie nazwiska rodowe: Kreckwitz, Nostiz, Kottwitz i Sack.
Zdobycie poprzez zakup dziedzicznego wójtostwa prawo do wolnego sprawowania jurysdykcji w mieście, zostało teraz przekazane ustanowionej ławie przysięgłych, w skład której wchodził wójt oraz siedmiu ławników, a do ich właściwości urzędowej należało rozsądzanie prawa własności gruntów; takoż i publicznie sprawowanie sądów w określonym czasie oraz w dniach szczególnie wyznaczonych.
Owe w imieniu wójtów wykorzystywane, teraz zaś od miasta odkupione przywileje handlowe przypadły w udziale procedernikom zrzeszonym w cechach a ograniczonym do pewnej li tylko ilości straganów,